मोनोइथिलीन ग्लायकोल (MEG), ज्याचा केमिकल अॅबस्ट्रॅक्ट सर्व्हिस (CAS) क्रमांक 2219-51-4 आहे, हे पॉलिस्टर फायबर, पॉलीथिलीन टेरेफ्थालेट (PET) रेझिन्स, अँटीफ्रीझ फॉर्म्युलेशन आणि इतर विशेष रसायनांच्या उत्पादनात मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाणारे एक महत्त्वाचे औद्योगिक रसायन आहे. अनेक उद्योगांमध्ये एक प्रमुख कच्चा माल म्हणून, MEG जागतिक पुरवठा साखळीत महत्त्वाची भूमिका बजावते. बदलत्या मागणीच्या पद्धती, फीडस्टॉक गतिशीलता आणि विकसित होत असलेल्या नियामक लँडस्केपमुळे अलिकडच्या वर्षांत MEG च्या बाजारपेठेत लक्षणीय बदल झाले आहेत. हा लेख सध्याच्या बाजार परिस्थितीचा आणि MEG उद्योगाला आकार देणाऱ्या भविष्यातील ट्रेंडचा शोध घेतो.
सध्याची बाजार परिस्थिती
१. पॉलिस्टर आणि पीईटी उद्योगांकडून वाढती मागणी**
एमईजीचा सर्वात मोठा वापर पॉलिस्टर फायबर आणि पीईटी रेझिनच्या उत्पादनात होतो, जे कापड, पॅकेजिंग आणि पेय बाटल्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात वापरले जातात. पॅकेज केलेल्या वस्तू आणि कृत्रिम कापडांच्या वाढत्या वापरासह, विशेषतः उदयोन्मुख अर्थव्यवस्थांमध्ये, एमईजीची मागणी मजबूत आहे. चीन आणि भारताच्या नेतृत्वाखालील आशिया-पॅसिफिक प्रदेश, जलद औद्योगिकीकरण आणि शहरीकरणामुळे वापरावर वर्चस्व गाजवत आहे.
याव्यतिरिक्त, शाश्वत पॅकेजिंग उपायांकडे वळल्याने पुनर्नवीनीकरण केलेल्या पीईटी (आरपीईटी) चा वापर वाढला आहे, ज्यामुळे अप्रत्यक्षपणे एमईजीच्या मागणीला पाठिंबा मिळत आहे. तथापि, कच्च्या तेलाच्या किमतींमध्ये चढ-उतार झाल्यामुळे उद्योगाला आव्हानांचा सामना करावा लागत आहे, कारण एमईजी प्रामुख्याने पेट्रोलियम-आधारित कच्चा माल इथिलीनपासून मिळवला जातो.
२. अँटीफ्रीझ आणि कूलंट अनुप्रयोग
अँटीफ्रीझ आणि कूलंट फॉर्म्युलेशनमध्ये, विशेषतः ऑटोमोटिव्ह आणि एचव्हीएसी सिस्टीममध्ये, एमईजी हा एक महत्त्वाचा घटक आहे. या क्षेत्रातील मागणी स्थिर असली तरी, इलेक्ट्रिक वाहनांच्या (ईव्ही) वाढीमुळे संधी आणि आव्हाने दोन्ही निर्माण होतात. पारंपारिक अंतर्गत ज्वलन इंजिन वाहनांना एमईजी-आधारित अँटीफ्रीझची आवश्यकता असते, परंतु ईव्ही वेगवेगळ्या कूलिंग तंत्रज्ञानाचा वापर करतात, ज्यामुळे दीर्घकालीन मागणीची गतिशीलता बदलू शकते.
३. पुरवठा साखळी आणि उत्पादन विकास
जागतिक MEG उत्पादन मध्य पूर्व, उत्तर अमेरिका आणि आशिया सारख्या मुबलक इथिलीन पुरवठा असलेल्या प्रदेशांमध्ये केंद्रित आहे. इथिलीन क्षमतेतील अलिकडच्या विस्तारामुळे, विशेषतः अमेरिका आणि चीनमध्ये, MEG उपलब्धतेत सुधारणा झाली आहे. तथापि, लॉजिस्टिक व्यत्यय, भू-राजकीय तणाव आणि ऊर्जा किमतीतील अस्थिरता पुरवठा स्थिरतेवर परिणाम करत राहतात.
पर्यावरणीय नियमांचाही उत्पादन पद्धतींवर परिणाम होत आहे. पेट्रोलियम-आधारित MEG ला शाश्वत पर्याय म्हणून उत्पादक ऊस किंवा मक्यापासून मिळवलेल्या जैव-आधारित MEG चा शोध वाढत्या प्रमाणात घेत आहेत. जरी बायो-MEG चा सध्या बाजारातील वाटा कमी असला तरी, उद्योग कार्बन फूटप्रिंट कमी करण्यास प्राधान्य देत असल्याने त्याचा अवलंब वाढण्याची अपेक्षा आहे.
भविष्यातील बाजारातील ट्रेंड
१. शाश्वतता आणि चक्रीय अर्थव्यवस्था उपक्रम
शाश्वततेसाठीचा आग्रह MEG बाजारपेठेला आकार देत आहे. मुख्य अंतिम वापरकर्त्यांवर, विशेषतः पॅकेजिंग आणि कापड उद्योगांमध्ये, पर्यावरणपूरक साहित्य स्वीकारण्याचा दबाव आहे. यामुळे जैव-आधारित MEG आणि रासायनिक पुनर्वापर तंत्रज्ञानामध्ये गुंतवणूक वाढली आहे जी PET कचऱ्याचे MEG आणि शुद्ध टेरेफॅथलिक ऍसिड (PTA) मध्ये रूपांतर करते.
सरकार आणि नियामक संस्था प्लास्टिक कचऱ्याबाबत कठोर धोरणे राबवत आहेत, ज्यामुळे पुनर्वापर करण्यायोग्य आणि जैवविघटनशील पदार्थांची मागणी आणखी वाढत आहे. ज्या कंपन्या या शाश्वततेच्या उद्दिष्टांशी जुळवून घेऊ शकतात त्यांना येत्या काळात स्पर्धात्मक फायदा मिळण्याची शक्यता आहे.
२. उत्पादनातील तांत्रिक प्रगती
MEG उत्पादन प्रक्रियेतील नवोपक्रमामुळे कार्यक्षमता वाढेल आणि पर्यावरणीय परिणाम कमी होतील अशी अपेक्षा आहे. ऊर्जेचा वापर आणि उत्सर्जन कमी करणारे उत्प्रेरक तंत्रज्ञान विकसित केले जात आहे. याव्यतिरिक्त, कार्बन कॅप्चर आणि वापर (CCU) मधील प्रगतीमुळे जीवाश्म-आधारित MEG उत्पादन अधिक शाश्वत होऊ शकते.
आणखी एक उदयोन्मुख ट्रेंड म्हणजे उत्पादन संयंत्रांमध्ये एआय आणि आयओटी सारख्या डिजिटल तंत्रज्ञानाचे एकत्रीकरण करणे जेणेकरून उत्पादनाचे उत्पादन वाढेल आणि डाउनटाइम कमी होईल. या नवकल्पनांमुळे दीर्घकाळात किफायतशीर आणि हिरवेगार एमईजी उत्पादन होऊ शकते.
३. प्रादेशिक मागणी आणि व्यापार प्रवाहातील बदल
आशिया-पॅसिफिक हा MEG चा सर्वात मोठा ग्राहक राहील, जो कापड आणि पॅकेजिंग उद्योगांच्या विस्तारामुळे प्रेरित असेल. तथापि, वाढत्या औद्योगिकीकरण आणि शहरीकरणामुळे आफ्रिका आणि आग्नेय आशिया नवीन वाढीच्या बाजारपेठा म्हणून उदयास येत आहेत.
व्यापारातील गतिशीलता देखील विकसित होत आहे. कमी किमतीच्या इथिलीन कच्च्या मालामुळे मध्य पूर्व हा एक प्रमुख निर्यातदार देश राहिला आहे, तर उत्तर अमेरिका शेल गॅस-व्युत्पन्न इथिलीनसह आपली स्थिती मजबूत करत आहे. दरम्यान, युरोप आपले शाश्वतता लक्ष्य पूर्ण करण्यासाठी जैव-आधारित आणि पुनर्नवीनीकरण केलेल्या MEG वर लक्ष केंद्रित करत आहे, ज्यामुळे आयातीवरील अवलंबित्व कमी होण्याची शक्यता आहे.
४. इलेक्ट्रिक वाहनांचा आणि पर्यायी तंत्रज्ञानाचा प्रभाव
ऑटोमोटिव्ह क्षेत्राचे ईव्हीकडे संक्रमण पारंपारिक अँटीफ्रीझ मागणी कमी करू शकते, परंतु बॅटरी थर्मल मॅनेजमेंट सिस्टममध्ये नवीन संधी निर्माण होऊ शकतात. पुढील पिढीच्या ईव्हीमध्ये एमईजी किंवा पर्यायी शीतलकांना प्राधान्य दिले जाईल की नाही हे ठरवण्यासाठी संशोधन चालू आहे.
शिवाय, जैव-विघटनशील प्लास्टिकसारख्या पर्यायी साहित्याचा विकास, MEG-आधारित उत्पादनांशी स्पर्धा करू शकतो किंवा त्यांना पूरक ठरू शकतो. उद्योगातील भागधारकांनी त्यांच्या धोरणांना अनुकूल करण्यासाठी या ट्रेंडचे निरीक्षण केले पाहिजे.
बदलत्या मागणीच्या पद्धती, शाश्वततेचा दबाव आणि तांत्रिक प्रगतीमुळे जागतिक मोनोइथिलीन ग्लायकोल (MEG) बाजारपेठेत लक्षणीय बदल होत आहेत. पॉलिस्टर आणि अँटीफ्रीझमधील पारंपारिक अनुप्रयोग प्रबळ राहिले असले तरी, उद्योगाने जैव-आधारित उत्पादन, वर्तुळाकार अर्थव्यवस्था मॉडेल आणि बदलत्या प्रादेशिक गतिमानता यासारख्या उदयोन्मुख ट्रेंडशी जुळवून घेतले पाहिजे. शाश्वत पद्धती आणि नाविन्यपूर्ण तंत्रज्ञानात गुंतवणूक करणाऱ्या कंपन्या विकसित होत असलेल्या MEG लँडस्केपमध्ये भरभराटीसाठी चांगल्या स्थितीत असतील.
जग हिरव्या उपायांकडे वाटचाल करत असताना, कमी-कार्बन अर्थव्यवस्थेत MEG ची भूमिका उद्योग खर्च, कामगिरी आणि पर्यावरणीय परिणाम किती प्रभावीपणे संतुलित करतो यावर अवलंबून असेल. या महत्त्वाच्या रासायनिक बाजारपेठेत दीर्घकालीन वाढ आणि लवचिकता सुनिश्चित करण्यासाठी मूल्य साखळीतील भागधारकांनी सहकार्य केले पाहिजे.
पोस्ट वेळ: ऑगस्ट-२२-२०२५